Postanowiliśmy sprawdzić jakie działania podejmowane są w wybranych gminach Subregionu Zachodniego dla zapewnienia dzieciom bezpieczeństwa w przypadku przekroczenia norm zanieczyszczenia powietrza.
Wnioski:
- Większość badanych przedszkoli i szkół de facto nie informuje podopiecznych ani personelu o stanie jakości powietrza, niezależnie od okoliczności wprowadzenia któregokolwiek poziomu ostrzegania.
- Placówki oświatowe mimo to deklarują informowanie o jakości powietrza, jednak odbywa się to w sposób którego nie można uznać za efektywny, np. wydruki informacji z WIOŚ.
- Zdecydowana większość placówek oświatowych nie posiada procedur ani instrukcji, jak zachować się w przypadku ogłoszenia II lub III poziomu ostrzegania. Tylko w czterech badanych jednostkach takie wewnętrzne procedury zostały przygotowane.
- Szkoły i przedszkola deklarują informowanie swoich podopiecznych o ogłoszeniu poziomu ostrzegania, rzadziej zamieszczają taką informację na tablicy.
- W celu chronienia podopiecznych przed negatywnymi skutkami złej jakości powietrza zwykle rezygnuje się lub skraca pobyt na zewnątrz oraz zakazuje się wietrzenia pomieszczeń.
- Tylko w czterech jednostkach oświatowych uczestniczących w badaniu (wyłącznie przedszkola) stosuje się oczyszczacze powietrza.
- Placówki posiadające oczyszczacz zdobywają go w różny sposób – ze środków rady rodziców, dzięki sponsorowi, ze środków budżetu obywatelskiego.
- Zdecydowana większość szkół oraz przedszkoli wprowadziła obowiązek edukacji antysmogowej w różnych formach (89% badanych szkół oraz 83% przedszkoli).
- W większości obowiązek edukacji antysmogowej wypełniany jest poprzez pogadanki, prezentacje, opowiadania, filmy itp. realizowane w ramach godzin wychowawczych w szkołach oraz w ramach zajęć wychowawczo – dydaktycznych w przedszkolach.
- Popularne w placówkach edukacyjnych jest uczestnictwo w kampaniach informacyjno-edukacyjnych, jak „Czyste powietrze", czy "Nie truj sąsiada".
- Większość gmin i miast biorących udział w badaniu kieruje informacje o jakości powietrza do przedszkoli i szkół tylko w przypadku ogłoszenia II lub III poziomu ostrzegania.
- W przypadku I poziomu ostrzegania informacje o jakości powietrza są dostępne na stronach urzędów, skąd dyrekcje placówek oświatowych mogą takie informacje pobrać. Wyjątkiem są Racibórz, Rybnik i Żory, gdzie informacje o jakości powietrza są przesyłane bez względu na występujący poziom ostrzegania.
- Miasta i gminy informują o jakości powietrza poprzez swoje strony internetowe.
- W jednym przypadku (Pietrowice Wielkie) co prawda istnieje na stronie urzędu zakładka dotycząca jakości powietrza, ale nie zawiera, ani nie prowadzi do informacji o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza.
- Czytelność informacji o jakości powietrza i łatwość ich odnalezienia na stronie internetowej w kilku przypadkach budzi zastrzeżenia.
- Większość badanych gmin informując o jakości powietrza korzysta także z czujników pyłu zawieszonego spoza państwowego systemu monitoringu jakości powietrza obsługiwanego przez WIOŚ. Zidentyfikowano trzy takie dodatkowe systemy pomiaru zanieczyszczeń.
- Gminy w większości opracowały listy instytucji, które należy informować o ogłoszeniu II i III poziomu ostrzegania. W kilku przypadkach można mieć uwagi dotyczące braku wystarczających danych kontaktowych pozwalających na szybki przepływ informacji.
- Oczyszczacze powietrza zostały zakupione tylko przez jedną badaną jednostkę. Miasto Rybnik w ramach budżetu obywatelskiego zakupiło 40 takich urządzeń dla jednostek oświatowych w jednej z dzielnic.
- W żadnej gminie do końca poprzedniego roku szkolnego nie przeprowadzono kontroli podejmowanych przez dyrektorów działań wynikających z wprowadzonych poziomów ostrzegania.
Badanie zostało zrealizowane dzięki współpracy Fundacji 360! z Rybnickim Alarmem Smogowym.
Projekt jest współfinansowany ze środków otrzymanych od Narodowego
Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w
ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.